Kanıt 1: Medrese Eğitimi
Kanıt Sorgulama 1:
1.Kanıt 1’i dikkatlice inceleyiniz? Minyatürde ne görüyorsunuz?
2.Sizce minyatürde dizlerinin üzerinde oturan insanlar ne yapıyorlardır?
3.Minyatürde elinde kitap olan kişi kim olabilir?
4.Kapının sağ tarafında bekleyen mavi elbiseli insanlar kimler olabilir?
5.Siz bu minyatürde medrese öğrencisi olsaydınız neler hissederdiniz?
Kanıt 2: Medrese Eğitimi ve Okutulan Dersler
Osmanlı Devlet teşkilatına dair anonim bir eser olan Hırzü’l-müluk’e göre (s. 195) medreseye devam eden bir talebe önce bir miktar sarf ve nahivle(çabalamak) diğer başlangıç derslerini (muhtasarat) ayrıca mantık, kelam ve meani(manalar) okur, İstanbul’a gelince Haşiye-i Tecrid medreselerinin her birinde üçer dörder ay kalarak her müderristen beş altı ders görüp dört beş yıl zarfında Semaniye medreselerine ulaşır. Orada bir yıl kadar durur. Ardından padişah medreselerine girer, birçok âlimden yararlanarak yirmi beş -otuz yaşlarında mülazım(stajyer) olup medreseye veya kadılığa talip olurdu.
|
Kanıt Sorgulama 2:
Kanıt 3: Derslerin Kayıt Altına Alınması
Medresede ders usulü muteber(itibarlı) kitapların yerleşmiş geleneğe göre sırayla okunması, müderristen(öğretmen-hoca) hangi konu ve kitaplar nereye kadar okunduysa elindeki temessüke(yoklama-senet) düzenli işlenmesi, başka bir müderrisin temessüksüz talebeyi kabul etmemesi, her ilimde aşağıdan yukarıya doğru gerekli kitapların sırayla okunması………
|
Kanıt Sorgulama 3: 1.Kitaplardan okunan konuların temessüke kaydedilmesinin sebebi nedir? 2.Sizce temeessüke kaydedilmeyen konu veya kitaplar ne gibi sorunlara sebep olabilir? |
Kanıt 4: Akşemsettin
Asıl adı Şemseddin Muhammed b. Hamza’ dır. Ancak Akşemseddin veya kısaca Akşeyh adıyla şöhret bulmuştur. 792 ( 1390) yılında Şam’da doğdu. ‘Avarifü ‘l- ma’arif sahibi Şeyh Şehabeddin Sühreverdi’nin (ö 632/ 1234) torunlarından Şeyh Hamza’nın oğludur. Baba tarafından nesebi(soyu) Hz. Ebu Bekir’e kadar uzanmaktadır. Yedi yaşlarında babasıyla birlikte Anadolu’ya gelerek o zaman Amasya’ya bağlı olan Kavak ilçesine yerleştiler (799/ 1396-97) Kur’an’ı ezberleyip kuvvetli bir dini tahsil gördükten sonra Osmancık Medresesi’ne müderris oldu. Yine bu arada iyi bir tıp tahsili yaptığı da anlaşılmaktadır. Hayatı hakkında en geniş ve doğru bilgilerin yer aldığı Enisi’nin Menakıbname’sidir.
|
Kanıt Sorgulama 4:
1.Akşemseddin kimdir?
2.Akşemseddinin hayatı hakkında en geniş bilgilere hangi kaynaktan ulaşabiliriz?
3.Akşemseddin hangi meslekler üzerinde bir deneyim kazanmıştır?
Kanıt 5: Uluğ Bey ve Uluğ Bey Zici
İslâm dünyasında ibadet vakitleri ve ziraat çalışmaları dolayısıyla büyük önem arz eden astronomi çalışmaları zamanla rasathane yapımını ve dolayısıyla hassas zîclerin hazırlanmasını netice vermiştir. Müslüman astronomlar tarafından hazırlanan zîcler gerek İslâm dünyasında gerekse diğer ülkelerde uzun yıllar astronom, astrolog ve muvakkıtlar(takvimciler) tarafından kullanılmıştır. İslâm dünyasında hazırlanan pek çok zîc arasında en çok tutulan ve kullanılanları Ebü’1-Vefâ el-Bûzcânî4 (ö.998), el-Bettânî5 (858-929), İbn Yûnus6 (Zîcü’l-Hakimî) (ö. 1009), NasîruddinTûsî ve İbnü’ş-Şâtir’ın (Zîcü Îbni’ş-Şâtir) (1304-1376) Dımaşk’ta(Şam) hazırladığı zîclerlerdir. Bu zîcler arasında en yaygını, hükümleri en şümullüsü(ünlüsü) ve derli toplusu Nasîruddîn et-Tûsî’nin hazırladığı Zîc-i îlhânî’dir. Bunlardan başka İslâm dünyasında ve diğer alanlarda en uzun süre kullanılan zîc olma özelliği Uluğ Bey’in hazırladığı Zîc-i Gürganî adıyla bilinen meşhur zîce aittir.
|
Kanıt Sorgulama 5:
1.Kanıt 5’i okuyun. Zic nedir?
2.Uluğ Bey’in hazırladığı Zic’in adı nedir?
3.İslam uygarlığının astronomi bilimine olan ilgisini nasıl yorumlarsınız?
4.Siz astronomi ile ilgili bir şey icat edecek olsaydınız ne üretmek isterdiniz? Neden?