
Padişahın Kaftanı
- 0 comments
- Başlık; Romanlarla Tarih Öğretimi
- 0
Hazırlayanlar: İlkem Atakişi, Cafer Bilal Üreyil
11. SINIF I. ÜNİTE: DEĞİŞEN DÜNYA DENGELERİ KARŞISINDA OSMANLI SİYASETİ (1595- 1774)
Kazanım:
11.1.1. 1595-1700 yılları arasındaki süreçte meydana gelen başlıca siyasi gelişmeleri tarih şeridi ve haritalar üzerinde gösterir.
Beceriler: Tarihsel Kavrama, Kronolojik Düşünme, Tarihsel Empati

Yönerge
- Bilgi notunu inceleyiniz.
- Bilgi notunu inceledikten sonra tabloyu doldurunuz.
- Süreniz 15 dakikadır.

Olay | Kiminle | Nerede | Ne Zaman | Önemi | |
Haçova Muharebesi | |||||
Zitvatorok Antlaşması | |||||
Vasvar Antlaşması | |||||
II. Viyana Kuşatması |
Ara Etkinlik
- Tarihleri ve isimleri verilmiş antlaşma ve savaşları kronolojik sıraya uygun bir biçimde eşleştiriniz.
- Kronolojik sıraya uygun bir biçimde eşleştirmiş olduğunuz tarih ve antlaşma/savaşları harita üzerinde gösteriniz.
1.
a) 1606 b) 1683 c) 1596 d) 1664 |
1) II. Viyana Kuşatması 2) Zitvatorok Antlaşması 3) Vasvar Antlaşması 4) Haçova Meydan Savaşı |
- 1596-1683 Osmanlı Balkan Siyasi Haritası


Ara Etkinlik
Yönerge
- Bilgi notunu okuyunuz.
- Kanıt 1’i inceleyip soruları cevaplayınız.
- Padişahın Kaftanı kitabından alınmış metnin devamını akışını devam ettirecek şekilde en fazla 15 cümle ile getiriniz.
Kanıt 1 Kendi imkanlarıyla, Avusturya zulmünü önlemeyeceklerini anlayan Orta Macarlar nihayet vicdanlar üzerinde hiçbir baskıda bulunmayan Osmanlılara müracat etmek istediler. Osmanlı kudretinin azametinden ve bihassa hoşgörülü dini siyasetinden bu yönde yararlanmayı gözeten Orta Macarlar 1672 yılında öncelikle Yanova Beylerbeyi Cerrah Kasım Paşaya müracaat ettiler. Tökeli İmre’nin tavsiyesi üzerine yapılan bu müracaatta kendilerinin, gösterdiği bir bölgeye iskân olunmalarının temini ile Erdel gibi Osmanlı himayesinde bir beylik olarak kabullerini istediler. Cerrah Kasım Paşa ise sınırda edindiği tecrübelerden, Orta Macarlar’ın kaypak ve güvene şayan bulunmayan kimseler olduğunu bildiğinden onların bu mevzudaki aracılık tekliflerini reddetti.
|
Bilgi notu: Avusturyalılar katliam ve zulümde bulunurken, Orta Macar halkı da bazı reislerin idaresinde toplanmaya ve mücadele etmeye devam ettirmeye çalışıyordu. Erdel Beyi Apafi Mihal’den yardım gören Telaki Mihal bu şahsiyetlerden biriydi. Fakat Orta Macar halkının etrafında asıl birleştiği şahsiyet Tökeli Mihal idi. Karpat Dağlarının eteğindeki Kesmark ( Sokmar) malikanesi sahibinin oğlu Tökeli İmre, babasının Avusturyalılar tarafından öldürülmesi yüzünden, pek genç yaşta mücadele sahnesine atılmıştı.Osmanlı tarihlerinde “Orta Macar Kralı” şeklinde kaydedilen Tökeli İmre aslında kral olmayıp nihayetinde malikane sahibi asilzade idi.
|
Kanıt 1’den hareketle,
1) Orta Macar halkı kimden yardım istemiştir?
2) Orta Macarlar neden Osmanlı’dan yardım istemiştir?
3) Osmanlı’nın yardım isteğine yanıtı ne olmuştur?

Halk sesini yükseltmeye başlamıştı.
-Ya çıkıp gidelim, ya burada ölelim, ama böyle yaşayamayız.
-Bir şey yapmak gerek.
-Ne yapabiliriz? İmparator bile hakkından gelemedikten sonra Türk’ü biz ülkeden nasıl çıkarırız?
Üyeler Belediye Konağı’nda böyle dertli dertli söyleşirlerken salonun açık penceresinden ansızın bir ses duyuldu:
-Efendiler, beni dinlerseniz Türk’ü ülkeden kovmak değil, buraya Kecskemet’e getirmek gerek.
Padişahın Kaftanı, Kalman Mikszath Yeni İnsan Yayınevi, 2019, sf 17
Pasaj 1 .…Yolculuk o kadar tekdüze ki, yazmaya bile değmez. Macar Ovası’nda köyler, kentler ve dolayları hep bir örnektir. Yalnızca gök kubbenin sınırladığı ılgımlı düzlük, baygın güz güneşinin vurmasıyla eflatun yansımalar yapan boz renkli silik toprak her yanda birdir. Aynı toptan bir arşın basma ötekine nasıl benzerse burada da köy dolayları hep öyle, birbirinin aynıdır. Şurada burada tek başına ağaçsız bir küçük tanya, bir beyaz ev, bir kuyu sereni göze çarpar. Köylerin kıyısında gergin kanatlarını açmış duran yel değirmenleri yolcuya ilerdeki köydenmiş gibi uzak gözükürler.
Tanya: Tek tek görülen Macar çiftçi evlerine verilen isimdir. |
Pasaj 1’den hareketle, 1) Bu insanlar nereye gidiyorlar? 2) Sizce yolculuğu neden tekdüze olarak değerlendiriyorlar? 3) Paragrafa göre yolculukta karşılaşılan yerleri anlatınız. 4) Yel değirmeni size neyi anımsatıyor? 5) Bölgenin ekonomik yapısı hakkında neler söyleyebilirsiniz? |
Pasaj 2
…Bizimkiler atlarını yemleyip sulayıp yola düzülünceye kadar alacakaranlık çökmüş, bacaların dumanı sislere karışmıştı; Peşte bataklığındaki (şimdi asma köprü alanı) kurbağalar çirkin sesleriyle durmadan, uzun uzun ötüyorlar, Budin camilerin müezzinleri çekilmez bağrışmalarına başladıkları sırada yıkık Peşte Kalesi’nin baykuşları acı acı hu çekiyorlardı. Yalnız ta uzaktan, küçük bir köyceğizden bir kilise çanının ağlayan sesi duyuluyordu.
Padişahın Kaftanı, Kalman Mikszath Yeni İnsan Yayınevi, 2019, sf 50 .
Pasaj 2’den hareketle,
- Yol boyunca yer alan dini yapılar nelerdir?
- Aynı bölgede hem caminin hem de kilisesin bulunmasını birkaç kelimeyle yorumlayınız.
- Sizce bir tarafta müezzinlerin çekilmez bağrışmaları duyulurken diğer tarafta kilise çanı neden ağlamaktadır?
Pasaj 3
İkindi vakti epeyce geçmişti ki, padişahın kaymakamı, yanında bir dilmaçla geldi, onları bir odaya götürdü ve dilmacın ağzıyla:
-Şevketli padişah size bunu gönderdi, uğurlu kademli olsun, diyerek kendilerine bir kaftan verdi.
Üyeler bu altın sırma kordonlarla, çeşitli acayip işlemelerle süslü urbayı üzgün üzgün gözden geçirdiler ve donup kalarak sanki “yalnızca bu kadar mı?” der gibi bakıştılar.
Bay Porosznoki:
-Şevketli Sultan başka bir haber yollamadı mı? diyerek hoşnutsuzluğunu açığa bile vurdu.
Kaymakam büyük bir aldırışsızlıkla yanıt verdi:
-Başka haber yollamadı. Sultan size karşı çok iyi yüreklilik gösterdi, ama verdiği sözü yerine getirmesi gerekirdi. Ne yapsın, siz öyle istediniz.
-Bir daha yanına girsek olmaz mı?
-Olmaz.
-Allah belasını versin! Hapı yuttuk!
Padişahın Kaftanı, Kalman Mikszath Yeni İnsan Yayınevi, 2019, sf 49
Pasaj 3’ ten hareketle,
1.Kaftanın özellikleri nelerdir?
2.Üyeler kaftanı görünce neden üzülmüşlerdir?
3.Üyelerin hapı yutmasının sebebi ne olabilir?
Pasaj 4:
Ertesi sabah Belediye Konağı’nın önüne kalabalık yığıldı; yüze gelen adamlar, yolculuğun sonucunu resmi ağızlardan duymak için toplantı salonuna çıktılar. Böyle büyük elçilik kafilesinin dönüşünde eskiden beri görenekti bu. Asıl halk, kadınlar, ipsiz ayaktakımı alana birikmiş itişip kakışıyor, çığlık koparıyorlar, o anda hangi ağızdan türediği belirsiz bir beyiti dillerine dolamış, bozuk düzen seslerle ona makam uydurmaya çalışıyorlardı:
Kecskemet artık ne mutlu sana,
Kavuştun padişah kaftanına.
O sırada yoldan geçen birkaç Nagyköröslü arabacı atlarını bir iyi kamçılayıp alaylı bir tavırla kalabalığa doğru: “Kaftan sıcak tutuyor mu?” diye seslenince halk büsbütün çileden çıkmıştı.
Padişahın Kaftanı, Kalman Mikszath Yeni İnsan Yayınevi, 2019, sf 60
Pasaj 4’ ten hareketle,
1.Elçilik kafilesinin dönüşünde nasıl bir görenek devam etmektedir?
2.Sizce halk kaftanla ilgili beyiti niçin okuyor?
3.Nagyköröslü arabacının sözleri üzerine halkın çileden çıkmasının sebebi ne olabilir?
Pasaj 5
-Efendime arz edeyim ki, Tatar alayını buralardan kovdum. Şimdi alabildiklerine kaçıyorlar.
– Söyleme! (Tabii bu “söyle, Tanrı aşkına söyle!” demekti. )
Kız anlatmaya başladı. Fakat önce üstündeki, karla kaplı yeşil kaftanı büyük bir sevgiyle, parıltılı gözlerinin tatlı bakışlarıyla okşadı.
-Mihaly Lestyak ağam, bu kaftancığın epeyce değeri var.
-Ne gibi?
-Olaj Bey bunu sırtımda görür görmez atından indi, eteğini üç kez öptükten sonra ne buyurduğumu sordu. Ben hemen buradan defolup gitmelerini büyürdüm. Sözümü tuttular, çekip gittiler.
Mihaly Lestyak’ın ağzı açık kalmıştı:
-Olacak şey mi? Öyle büyülü mü bu?
Mihaly şaşkınlıktan bir türlü kendine gelemeyerek:
-Allah Allah, bu sahiden mucize! Öyleyse bu kaftan koca bir hazine!
Padişahın Kaftanı, Kalman Mikszath Yeni İnsan Yayınevi, 2019, sf 74 (Düzenlenmiştir)
Pasaj 5’ ten hareketle,
1.Tatarların gitmelerinin sebebi nedir?
2.Mihaly Lestyak neden şaşırmıştır?
3.Sizce kaftan gerçekten hazine mi? Sebepleriyle açıklayınız.
Ara Etkinlik
Pasaj 3, 4 ve 5’i okuyunuz ardından sınıfta gruplara ayrılarak kaftan çizimi, öykü hazırlama ve gazete sayfası konularından birini seçiniz.
- Kaftan çizimi için;
- Osmanlı kaftanları ve nitelikleri hakkında tartışınız.
- Osmanlı kaftanları hakkında kütüphaneden yararlanabilir, büyüklerinizle konuşabilir veya bu konuyla ilgili müzeleri ziyaret edebilirsiniz.
- Öykü hazırlama için;
- Pasaj 3,4 ve 5’e konu itibariyle benzeyen hikaye, roman, öykü araştırınız.
- Pasajlardaki betimlemeye göre halkın kaftanı görünce verdiği tepkiden bahsediniz.
- En az 25, en fazla 100 cümleyi aşmayınız.
- Gazete haberi için;
- Padişahın Kaftanı romanını okuyunuz.
- Hazırlayacağınız haberde belediye başkanı ve halka yer veriniz.
Başarılar!
Ana Etkinlik
Bilgi notu:
Osmanlı ile Habsburg Hanedanı arasındaki siyasi çekişmede Macar asilzadeleri önemli bir konumda bulunur ve Osmanlı-Avusturya savaşlarının başlamasına neden olurlardı. Vasvar Antlaşmasının ardından Nadasdy, Racozki gibi soylular mevcut durumu tanımayacaklarını ilan etmişlerdi. Yine II. Viyana Kuşatması öncesi Tökeli İmre Sadrazam Mustafa Paşa’nın desteğini alarak bazı Macar Kalelerini ele geçirmişti. Oluşan bu siyasi ortamda şehirler de sosyokültürel ve sosyoekonomik olarak olumsuz etkilenmekteydi.
XVII. – XVIII. Yüzyıllarda Macaristan’da Nemçe (Avusturya) yandaşı olan Macarlara “Labancz”, Türk yandaşı olanlaraysa “Kurucz” adı verilirdi.
Sultan IV. Mehmet’in huzuruna çıkan Kecskemetli heyetin üyesi olduğunuzu hayâl edin.
Yönerge:
- Bilgi notunu okuyunuz.
Sultan’a sunacağınız mektupta;
- Heyeti oluştururken dikkat ettiğiniz kriterler,
- Sultanın huzuruna çıkmadan önce müracaat ettiğiniz kişi ve kurumlar,
- Kente panayır kurulurken yaşanılan zorluklar,
- Ve Nagykörös ile Kecskemet kenti arasındaki sorunlara sırası ile değininiz.
-Etkinlik grup çalışması yapılarak gerçekleştirilecektir.
-Her bir grubun mektubu tek A4 kâğıdı ile sınırlandırılacaktır.
-Hazırlayacağınız mektupta süslemelere yer verebilirsiniz.
-Etkinlik sürecinde özellikle okumuş olduğunuz kitaba bağlı kalarak incelenmiş olacaktır.
-Puanlama mektup kaleme alınırken değinilecek 4 madde üzerinden gerçekleşecektir.
-Mektupların okunması bittikten sonra sınıftaki her grubun söz hakkı alması gözetilerek oylama yapılacaktır.
-Osmanlı siyasetinde ve diplomatik ilişkilerde yaşanan sosyal, ekonomik, askeri, dini faktörler üzerinde durularak analiz edilecektir.
Süreniz 20 dakikadır. Başarılar!
