Ermeni Meselesi

Kanıt 1:

SOYKIRIM:

Bir insan topluluğunu ulusal, dinsel vb. sebeplerle yok etme.

Sözlük. “Soykırım”. Erişim:6.11.2019. https://www.sozluk.gov.tr/

Kanıt 2:

TEHCİR:

Göç ettirme, göç etmesine sebep olma, sürme.

Sözlük. “Tehcir”. Erişim:6.11.2019. https://www.sozluk.gov.tr/.

Kanıt Sorgulama:

Kanıt 1’e göre soykırım nedir?
Kanıt 2’ye göre tehcir nedir?
Yukarıda yer alan kavramlar insan hakları açısından size ne ifade ediyor?
Sizce Kanıt 1 ve Kanıt 2 arasında ne gibi farklar vardır? Değerlendiriniz.

Kanıt 3:

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda 9 Aralık 1948 tarihinde kabul edilen “Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi” hangi fiillerin soykırım suçunun maddî unsurunu oluşturacağını belirlemiştir. Sözleşme’nin 2. maddesinde yer alan tanımına göre soykırım şudur:

“Millî, etnik, ırkî veya dinî bir grubu, kısmen veya tamamen yok etmek kastıyla işlenen aşağıdaki fiillerden herhangi biri soykırım suçunu oluşturur.

a) Gruba mensup olanların öldürülmesi,
b) Grubun mensuplarına ciddî surette bedensel veya zihinsel zarar verilmesi,
c) Grubun bütünüyle veya kısmen fiziksel varlığını ortadan kaldıracağı hesaplanarak, yaşam şartlarının kasten değiştirilmesi,
d) Grup içinde doğumları engellemek amacıyla tedbirler alınması,
e) Gruba mensup çocukların zorla bir başka gruba nakledilmesi

(Koçak, 2013, s. 35)

Kanıt Sorgulama:

1- Yukarıda kanıta göre “Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi” ne zaman ve nerede imzalanmıştır?

2- Sizce Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’na göre soykırım nedir?

3- Size göre soykırım ne ifade etmektedir? Tartışınız.

Kanıt 4:

1877-1878 Osmanlı-Rus savaşı, Türk-Ermeni ilişkilerinde ilk önemli kırılma noktası olmuştur. Aya Stefanos Antlaşması’nın 16. Maddesine göre, “Ermenilerin yoğun olarak yaşadığı Doğu Anadolu topraklarında ıslahat yapılacağı” şeklinde bir ibare konmuştur. Böylece Rus politikası ve yayılmacılığının sonucu olarak bir Ermeni Meselesi yaratılmıştır. Rusya’nın kendi menfaatlerini tehdit ettiğini düşünen İngiltere’nin çabalarıyla toplanan Berlin Kongresi’nde Ermeni Islahatı meselesi gündeme gelmiştir. 13 Temmuz 1878 tarihli Berlin Antlaşması’nın 61. Maddesinde yine ıslahat yapılması hususu yer almıştır. Rusya’dan sonra başta İngiltere olmak üzere diğer devletlerde Ermenilerin hamiliğine savunmuşlardır.

(Bakar, 2014, s. 60-61)

Kanıt Sorgulama:

Yukarıdaki kanıta göre hangi antlaşma sonucunda bir Ermeni meselesi yaratılmıştır?
Aya Stefanos Antlaşmasında ve Berlin Antlaşmasında Ermenilere yönelik ıslahat yapılacağına yönelik maddelerin konulması siyasi açıdan ne gibi sonuçlar doğurabilir? Tartışınız.

İmparatorluğun 1914 Yılında Toplam Nüfusu

Nüfusun Toplam Miktarı ve Etnik Gruplara Göre Dağılımı

İstatistik verilerine göre, imparatorluğun sayıma tabi tutulan bölgelerindeki nüfusun toplam miktarı 18.520.016’dır. Bunun 15.044.846’sı Müslümanlardan, 1.161.169’u da Gregoryen Ermenilerden oluşmaktaydı.

İslam	15.044.846	Rum	1.729.738
Ermeni	1.161.169	Musevi	187.073
Rum Katolik	62.468	Ermeni Katolik	67.838
Protestan	65.844	Latin	24.845
Süryani	54.850	Süryani-i Kadim	4.133
Keldani	13.211	Yakubi	6.932
Marunî	47.406	Samiri	164
Nesturi	8.091	Yezidi	6.957
Kıpti	11.169	Dürzî	9.385
Kazak	1.006	Bulgar	14.908
Sırp	1	Ulah	82
Toplam: 18.520.016

Sakin, 2011

Kanıt Sorgulama:

Yukarıdaki tablo neyi göstermektedir?
Yukarıdaki tabloya göre 1914 sayımında Ermeni nüfusu ne kadardır?
Yukarıdaki tabloya göre azınlıkların nüfusunu sayısal olarak karşılaştırınız.

Kanıt 6:

1879’dan itibaren İngiltere ve Rusya Osmanlı İmparatorluğuna Ermenilerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerde ıslahat yapması konusunda notalar yollamaya başlamışlardır . Bu dönemde görülen bir diğer gelişme de Ermeni siyasi ve sosyal örgütlenmelerinin hızla artmasıdır. Aslında 1860’lardan beri özellikle Adana, Van ve Muş gibi bölgelerde bir takım örgütlenmeler görülmekteydi ve bu örgütler 1880 yılında “Birleşik Ermeni Örgütleri” adı altında birleşmişlerdi. Dahası aynı on yılda, Van’da kurulan Kara Haç ve Erzurum’da kurulan Ulusal Muhafızlar gibi bazı devrimci örgütlenmelerde oluşmaya başlamıştı. Yurt dışında, özellikle Büyük Güçlerin aktif ve doğrudan desteğinin sağlanmasıyla daha etkin çalışabileceklerini düşünen Ermeni milliyetçileri örgütlenmelerini Osmanlı sınırları dışına taşımaya karar verdiler. Böylelikle 1887’de Cenevre’de Hınçak, 1890’da da Tiflis’te Taşnak cemiyeti kuruldu. Her ikisinin de amacı Doğu Anadolu ve Osmanlı Ermenilerini Osmanlı hâkimiyetinden ‘kurtarmak’ ve bağımsız bir Ermenistan kurmaktı.

(Palabıyık, 2009)

Kanıt Sorgulama:

Yukarıdaki kanıta göre İngiltere ve Rusya’nın Osmanlı İmparatorluğuna hangi amaçla nota yollamıştır?
Yukarıdaki kanıta göre Ermenilerin yapmış oldukları siyasi ve sosyal örgütlenmeler nelerdir?
Yukarıdaki kanıta göre Hınçak ve Taşnak cemiyetlerinin amaçları nelerdir?
Kanıt 5 ve Kanıt 6 ‘yı beraber düşündüğümüzde Ermenilerin yurt dışında örgütlenmeye devam etmelerinde İngiltere ve Rusya ‘nın etkisi nasıl olmuştur?

Kanıt 7:

Yunan ayaklanmanın başarıya ulaşması, imparatorlukta yaşayan Hıristiyan milletler üzerinde kamçılayıcı bir etki yarattı. Nihayetinde bunlar kiliseleri, tarihleri, kültürel kalıpları olan eski milletler; öyle şuursuz milletler değillerdir. Ermeniler de imparatorlukta ne kadar uyumlu yaşarlarsa yaşasınlar, Ermeni olduklarını bilmektedirler. Çok geniş ölçüde olmasa bile, belli bir kitlenin içinde Ermenistan, Ermenilik gibi bir şuur vardı. Ermeni milliyetçiliği ise şu esasa dayanıyordu: Biz bu topraklar üzerinde bağımsız olacağız!

Ortaylı, s.196,197

Kanıt Sorgulama:

Yunan ayaklanmasının Ermeniler üzerindeki etkisini değerlendiriniz?
Bu gelişmeler Osmanlıdaki toplumsal yapısını nasıl etkilemiş olabilir

Kanıt 8:

Taşnak ve Hınçak’ın kurulmasının ardından Ermeni ayaklanmaları başlamaktadır. 1889 ile 1909 yılları arasındaki yirmi yılda yaklaşık kırk adet Ermeni isyanı ve terörist faaliyeti ortaya çıkmıştır. Aşağıda bu isyanların bazıları listelenmektedir:

Musa Bey Vakası (Ağustos 1889),
· Erzurum Ayaklanması (20 Haziran 1890),
· Kumkapı Gösterileri (15 Temmuz 1890)
· Merzifon, Kayseri, Yozgat Gösterileri (1892- 1893),
· Birinci Sasun Ayaklanması (Ağustos 1894),
· Zeytun (Süleymanlı) Ayaklanması (1–6 Eylül 1895),
· Divriği (Sivas) Ayaklanması (29 Eylül 1895),
· Babıâli Baskını (30 Eylül 1895)

. Zeytun Ayaklanması (1895–1896),
· Birinci Van Ayaklanması (2 Haziran 1896),
· Osmanlı Bankası Baskını (14 Haziran 1896),
· İkinci Sasun Ayaklanması (July 1897),
· II. Abdülhamid’e Suikast Girişimi (21 Temmuz 1905),
· Adana Ayaklanması (14 Nisan 1909)

(Palabıyık, 2009)

Kanıt Sorgulama:

Ermeni isyanları hangi yıllar arasında yaşanmıştır?
Sizce bu isyanlar Osmanlı İmparatorluğu’nda Ermenilere bakış açısını nasıl etkilemiş olabilir? Tartışınız.

Kanıt 9:

Ermeni komiteleri, 1. Dünya Savaşı öncesinde yapmış oldukları toplantılarda muhtemel bir savaşta Rusya’yı destekleme kararı almışlardır. Osmanlı Devleti’nin seferberlik ilan etmesinden kısa süre sonra Ağustos 1914’te, Zeytun ’da bir Ermeni isyanı çıkmıştır. Maraş Mutasarrıfı Mümtaz Bey’in raporu neticesinde, bu bölgedeki Ermeniler Mart 1915’te Konya bölgesine tehcir edilmiştir. Bir süre sonra Konya civarında toplu bulunmaları mahzurlu bulunduğundan, Ermeniler Suriye’nin kuzeyine sevk edilmişler ve tehcir süreci fiilen başlamıştır.

(Bakar, 2014, s.62)

Kanıt Sorgulama:

Kanıt 9’a göre Zeytun Ermenileri kaç yılında isyan etmiştir?
Devlet yöneticisi olsanız, Zeytun Ermenileri ile ilgili sizin kararınız ne olurdu? Tartışınız.

Kanıt 10:

“Ülke içinde bir ihtilalin patlak vermesini için bağımsız bir Ermenistan’ın çekici umutlarını önlerine sererek Ermenileri teşvik edenler ve galeyana getirenler, yalnızca İtilaf Devletleri’nin kendileridir. Ve talihsiz Ermeniler, sadece milli idealine ulaşma hayali ile bu devasa mücadeleye atıldılar. Onlara karşı zorunlu olarak alınan önlemler, sadece kendilerinin ve onları teşvik edenlerin eserlerinin sonuçlarıdır.”

Babıali (Ermeni Devrimci Hareketi ve Hükümet Önlemleri Hakkında Hakikat ) kitapçığı

Söz konusu kitapçığa; AMAE, Correspondencia, Legajo: 1783, Despacho No: 101, İTDB, “Hükümetin Ermeni Devrim Hareketi Üzerine Yayınladığı Broşür”, İstanbul, 29 Şubat 1916 künyeli temsilcilik raporunun ekinden ulaşılmıştır.

(Tunalı, 2017, s.142)

Kanıt Sorgulama:

Yukarıdaki kanıta göre Ermenileri teşvik eden ve Ermenilere karşı alınan önlemlere sebep olanlar kimlerdir?
Kanıt 10’a göre Osmanlı Devleti Ermeni isyanını nasıl değerlendirmektedir?

Kanıt 11:

Rus orduları Doğu Anadolu içlerine doğru ilerledikçe gönüllü Osmanlı ve Rus Ermenileri tarafından oluşturulmuş birlikler tarafından karşılanıyor ve yönlendiriliyordu. Osmanlı ordusunda görev yapan Ermenilerin büyük bir kısmı da orduyu terk ederek silah ve cephaneleri ile Rus ordusuna katılıyorlardı. Ayrıca yıllardır Amerikan misyoner okullarında depolanan silah ve mühimmat bu gönüllü ordusunu silahlandırmak için kullanılıyordu. Savaş başladıktan bir kaç ay sonra, Rus ordusu tarafından desteklenen Ermeni gerilla birlikleri Doğu Anadolu’daki şehir ve kasabalara saldırmaya başladılar. İşgal ettikleri kentlerdeki Müslüman halka büyük zulümlerde bulundular, pek çoklarını vahşice öldürdüler. Aynı zamanda yolları ve köprüleri tahrip ederek Osmanlı ordularının ilerlemesini engellemeye başladılar.

(Palabıyık, 2009)

Kanıt Sorgulama:

Yukarıdaki kanıta göre Ermeniler ,Ruslara ne gibi yardımlarda bulunmuşlardır?
Yukarıdaki kanıta göre Ermenilerin Osmanlı ordusuna ve Müslüman ahaliye ne gibi zararları dokunmuştur?
Ermenilerin Rusları destekleme kararını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Kanıt 12:

Başkumandan Enver Paşa, Ermeni Patriği’ni davet ederek, kendisine Türkiye’nin bu savaşta Ermeni vatandaşlarından bağlılık beklerken, silahlarıyla taşraya kaçmış olan Ermenilerin köylere saldırıp memurları öldürdüklerinin resmi raporlardan açıkça anlaşıldığını ve bundan sonra iyi öğütlerde bulunmasını Patrik’e pek açık bir şekilde, bu hareket genelleştiği takdirde askeri hükümetin en sıkı tedbirleri almak zorunda kalacağını da söyledi. Patrik, bu çeşit rezaletleri yapmaya yeltenenlerin Komite üyesi olduklarını söyledi; kendisinin Ermeni halkına, Komite’nin davranışlarını göz önüne almayarak, bundan sonra da bağlılıklarını sürdürmelerini tavsiye edeceği cevabını verdi. Ermeni Komiteleri Patrikliğe, Türkiye’nin Rusya’ya savaş ilan etmesi durumunda nasıl hareket etmesi gerektiğini daha önceden bildirmiş olduklarından, tavsiyeler sonuç vermedi. Savaşın başlamasının hemen ardından, Muş, Bitlis ve Van illerinde Ermeniler tarafından kışkırtılan ayaklanmalar başladı.

(Kabacalı, 2017, s.61)

Kanıt Sorgulama:

Enver Paşa, Ermeni Patriği’ni neden davet etmiş ve neler söylemiştir?
Patrik’in sözlerini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Talat Paşa’nın bu görüşmeyi anılarında yazmasındaki amacı ne olabilir?

Kanıt 13:

Osmanlı Hükümeti, Ermeni komitelerinin faaliyetlerini önlemek amacıyla bazı tedbirler alma yoluna gitmiştir. 24 Nisan 1915’te yayımlanan genelgeyle komitelerin kapatılması ve komitecilerin tutuklanması kararı alınmıştır.

24 NİSAN 1915 GENELGESİ

Bu genelgeyle “Hınçak, Taşnak ve benzeri Ermeni komitelerinin kapatılması, evraklarına el konulması, komite liderlerinin ve zararlı faaliyetleri bilinen Ermenilerin tutuklanması ve bunlardan bulundukları yerlerde kalmaları sakıncalı görülenlerin uygun yerde toplanmaları” talimatı verilmiştir.

(Bakar, 2014, s. 62- 63)

Kanıt Sorgulama

Yukarıdaki bilgiye göre 24 Nisan 1915’teki genelgesi ile alınan karar nedir?
Komitelerin kapatılma amacı ne olabilir?
Ermenilerin soykırım anma günü olarak 24 Nisan’ı seçmelerinin amacı ne olabilir? Tartışınız.

ARA ETKİNLİK:

Yönerge:

Kendinizi o dönemin devlet başkanı olarak düşününüz.
O dönemdeki bu tür milliyetçi ayaklanmalara karşı ne gibi önlemler alacağınızı birkaç cümleyle aşağıda verilen yere yazınız.
Etkinlik için süreniz 5 dakikadır.

Not: Devam konunun tamamındadır!

Tamamını talep et!

Etiketler

Kaçırma

0 comments

Tartışmalı Konular

Ermeni Meselesi

İmparatorluğun 1914 Yılında Toplam Nüfusu

Nüfusun Toplam Miktarı ve Etnik Gruplara Göre Dağılımı

Devşirme Sistemi

İstibdat

Paylaş

Etiketler

Kaçırma

Osmanlı’da Harem