Kanıt 8: Kanuni’nin Acem Seferleri
|
Dış ilişkilerden ve seferlerden bahs edilirken zikr( konuşulacak) olunacak bir de ‘Acem Seferleri ’ vardır. Bayezıd Sultan faci’asının sebep olduğu fazile-şikenane (insanları kırıcı) rezaletler yeterli değilmiş gibi, cinayet-i vakı’anın (olay) ücreti bulunan dört yüz bin duka altunun teslimi ile iş kapandıktan sonra Tahmasb Şah’dan bir elçi gelmiş idi. Gelen sefir yıllık getirilmesi gerekli olan hediyelerin ‘karşılığı değerinde bir şey getirmemiş idi. Bununla Osmanlığa hakaret etmek istemişler idi.
|
Kanıt Sorgulama
|
1. Kanuni döneminde Osmanlı-İran ilişkilerinin bozulma nedeni nedir? 2. Yavuz Selim’in Doğu politikasının devamı Kanuni dönemine yansıması hakkında neler söylenebilir? |
Kanıt 11: Kanuni’nin Bağdat Seferi
Padişah İran şahına saldırmaya niyetlendi. Osmanlı toprağından kalkıp oraya asker sevk etti. Askerler sağ ve sola saf saf dizildiler, davullar çalındı. Ordu İran şahının ülkesine varır varmaz oklarını yaylarını onun tahtına astı. Dünyanın hilkarı olan şah Tahmasb her zaman mertlik iddiasında bulunurken devamlı kılıç kılıca vuruşma teklifinde bulunur, ancak iş savaşmaya gelince karşıya çıkıp savaşa girmez.
(…) Padişah onun bütün tacını tahtını yıktı. Sultan Süleyman oradan kalkarak Bağdat’a gitmek için yola koyuldu. Bağdat’a girip oturdu.
Menakıb-ı Sultan Süleyman (Risale-i Padişah-name) Eyyubi, syf. 85,87
Kanıt Sorgulama
Kanıt 9: Kanuni’nin Nahçıvan Seferi
|
Sultan Süleyman ordusuyla 1554 senesinde Nahçıvan’a varıp saldırdı. Padişah, Tahmasb’a karşı asker sevk etti. Ve onun ülkesinin içine girip dolaştı. Padişah korku veren gücüyle İran şahını bütün havalesiyle kaçırdı. Avanesi, İran şahına şöyle dediler: Onun karşısında Zaloğlu Rüstem bile duramaz. Şahım gel biz de mutlaka kaçalım. (…) Amasya anlaşmasına kadar İran’la bir anlaşmaya yanaşılmadı. Ve Kanuni’nin kumanda ettiği ordular üç defa Azerbaycan ve Irak-ı Acemi tahrip, Irak’ı Arabı zapt ettiler. Nihayet Nahçıvan seferinden dönüşte Erzurum’da padişahla görüşen Korucubaşı Kaçar Şah Kulunun tebliğ ettiği Şahın anlaşma talebi kabul edildi.
|
Kanıt Sorgulama
|
1. Nahçivan seferi nasıl sonuçlanmıştır? 2. İran şahının avanesi seferin sonucunda Şah’a ne demiştir? 3. İran’ın doğudaki hakimiyeti hakkında neler söylenebilir? 4. Osmanlı’nın 1555 tarihine kadar İran’la anlaşma yapmamasının nedeni ne olabilir?
|
Kanıt 10: Osmanlı-Venedik Ticaret Anlaşması (Kapitülasyon)
|
Belgrad’ın fethini takip eden sürecinde Venedik Cumhuriyeti tebrik vesilesiyle (Marko Memmo) namında bir sefir ve elçi göndermiş idi. Bu elçi devlet ile bir ticaret anlaşması imzalanmasına muvaffak oldu. Devlet-i Aliyye tarihinde pek büyük zararlı bir yer tutmakta olan ticaret anlaşmalarının birincisi bulunan bu anlaşma iyi bir hususi inceleme gerektirir. (…) İş bu müsa’ade kelimesini (kapitülasyon) ile tercüme ettiler.
|
Kanıt Sorgulama
|
1. Venedik Devletinin elçi yollamasının nedeni nedir? 2. Anlaşma Osmanlı tarihinde neden zararlı bir yer tutmaktadır? 3. Venedik bu anlaşmadan nasıl bir fayda sağlamış olabilir? 4. Osmanlı bu anlaşmadan nasıl bir fayda sağlamış olabilir? |
